REPORTED SPEECH

DIRECT – INDIRECT SPEECH

Direct Speech ના વાક્યને  Indirect Speech ના વાક્યમાં રૂપાંતર કરતી વખતે વાક્યના જુદા જુદા ભાગોને સમજી લેવા જરૂરી છે :

Radha          Says to                  Mina , “I will give you my pen.”

Speaker         Reporting Verb            Listener         Reported Speech

Direct Speech ના વાક્યને  Indirect Speech ના વાક્યમાં રૂપાંતર કરતી વખતે નીચે મુજબના ફેરફાર કરવા પડે  છે.

૧) Reporting Verbમાં ફેરફાર 

૨) સર્વનામમાં ફેરફાર

૩) કાળમાં ફેરફાર        

૪) સમય અને સ્થળ દર્શક શબ્દોમાં ફેરફાર

                                 

નોધ :  જો કથન ક્રિયાપદ વર્તમાનકાળનું હોય તો માત્ર સર્વનામમાં જ ફેરફાર થાય છે. અન્ય કોઈ ફેરફાર થતો નથી.

સર્વનામમાં ફેરફાર –

પુરુષ	કર્તા	કર્મ	સંબંધક		સ્વલક્ષી સર્વનામ
1st Person	I	Me	My	Mine	Myself
	We	Us	Our	Ours	Ourselves
2nd Person	You	You	Your	Yours	Yourself
	You	You	Your	Yours	Yourselves
3rd Person	He	Him	His	His	Himself
	She	Her	Her	Hers	Herself
	It	It	Its	Its	Itself
	They	Them	Their	Theirs	Themselves

 (I) પ્રથમ પુરુષના સર્વનામો -  બોલનારના લિંગ અને વચન પ્રમાણે ફેરફાર થાય છે.

(II) બીજા પુરુષના સર્વનામો -  સાંભળનારના ના લિંગ અને વચન પ્રમાણે ફેરફાર થાય છે.

(III) ત્રીજા પુરુષના સર્વનામો -  કોઇ જ ફેરફાર થતો નથી.

નોંધ - જો You કે  It ક્રિયાપદ પહેલાં આવે તો તે કર્તા વિભાક્તિનું  હોય છે. અને જો ક્રિયાપદ પછી આવે તો કર્મ વિભાક્તિનું  હોય છે.

ક્રિયાપદોના કાળમાં ફેરફાર -    

         સાદા વર્તમાનકાળનો -  સાદો ભૂતકાળ થાય છે.

         ચાલુ વર્તમાનકાળ -     ચાલુ ભૂતકાળ થાય છે.

         પૂર્ણ વર્તમાનકાળ        -        પૂર્ણ ભૂતકાળ થાય છે.

         સાદા ભૂતકાળનો         -        પૂર્ણ ભૂતકાળ થાય છે.

         ચાલુ ભૂતકાળનો         -        ચાલુ પૂર્ણ ભૂતકાળ થાય છે.

         પૂર્ણ ભૂતકાળનો -        પૂર્ણ ભૂતકાળ જ રહે છે.

Direct Speech	Indirect Speech		Direct Speech	Indirect Speech
Am, is , are	Was, were		Have, has	Had
Was, Were	had been		can	could
Do, Does	Did		May	Might
Did	Had + P.P.		Shall/will	Would

નીચેના ક્રીયાપદોમાં કોઈ ફેરફાર થતો નથી

Direct Speech	Indirect Speech		Direct Speech	Indirect Speech
Could	Could		Would	Would
Might	Might		Must	Must
Should	Should		Had	Had

Ex. D.S. માં સાદા વર્તમાનકાળનું ક્રિયાપદ  હોય તો I.S. મા સાદા ભૂતકાળનું ક્રિયાપદ બને છે.

Play/Plays – Played      Write / writes – wrote

D.S. માં સાદા ભૂતકાળનું ક્રિયાપદ  હોય તો I.S. મા પૂર્ણ ભૂતકાળનું ક્રિયાપદ બને છે.

Played – had played      wrote – had written

સમય અને સ્થળ દર્શક સબ્દોમાં ફેરફાર –

Direct Speech	Indirect Speech		Direct Speech	Indirect Speech
This	That		Tonight	That night
These	Those		Now / just now	Then
Here	There		Ago	Before
Today	That day		Thus	So
			So far	Till that time

Direct Speech	Indirect Speech
Yesterday	The previous day / the day before
Last week /month / year	The previous week / month / year OR The week / month / year before
Tomorrow	The next day OR the following day OR the day after
Next week / month / year	The following week / month / year OR The week / month / year after
come	Go

Direct Speech માંથી Indirect Speech માં રૂપાંતર કરવામાં આવે ત્યારે પાંચ પ્રકારના વાક્યોનો  સમાવેશ થાય છે.

(1) ASSERTIVE SENTENCES (વિધાન વાક્યો)

સામાન્ય રીતે હકાર અથવા નકાર વાક્યને વિધાન વાક્ય કહેવાય છે.

Ex. Reena said to Raj, “I saw you in the meeting yesterday.

Reena told Raj that she had seen him in the meeting the previous day.

(2) INTERROGATIVE SENTENCES (પ્રશ્નાર્થ વાક્યો)

પ્રશ્નાર્થ વાક્યના બે પ્રકાર પડે છે.

(I) Wh-questions : (who, whom, what, how, why વગેરે )  (સંયોજક તરીકે તેજ શબ્દનો ઉપયોગ થાય છે.)

(II) Inversion Question : આવા ઉલટ પ્રશ્નોની શરૂયાત  am, is, are, was, were, have, has, had, do, does, did, shall, will, can આવા શબ્દોથી થાય છે. (સંયોજક તરીકે  if કે whether નો ઉપયોગ થાય છે)

પ્રશ્નાર્થ વાક્યનું વિધાન વાક્યમાં રૂપાંતર કરવું.

Ex. Are you a student ?  - You are a student.

    Does she like it ?  -  She likes it.

Ex.     

(a) I said to her, “ Where did you put my pen? (D.S.)

    I asked her where she had put my pen.      ( I. S. )

(b) The doctor said to me, “Are you sick now?  ( D. S.)

     The doctor asked me if I was sick then.      ( I. D.)

 (3) IMPERATIVE SENTENCES ( આજ્ઞાર્થ વાક્યો )

     વાક્યમાં આજ્ઞા, હુકમ, વિનંતી, સલાહ, સૂચન વગેરે અર્થ સૂચવે છે.

     વાક્યની શરૂયાત – ક્રિયાપદના મૂળ રૂપથી (હકાર) – Help me.

         Don’t + ક્રિયાપદ  (મૂ. ) થી (નકાર) – Don’t go there.

    આજ્ઞાર્થ વાક્ય  હંમેશા સાંભળનાર પુરુષ  (You) ને ઉદ્દેશીને કહેવામાં આવે છે.

Speaker

વાક્યના ભાવ પ્રમાણે  R.V. વિનંતી - requested સુચના  - instructed સલાહ  - advised આજ્ઞા / હુકમ  - ordered ચેતવણી  - warned સૂચન  - suggested ફરજીયાત હુકમ - commanded ધમકી – threatened અસ્પષ્ટ ભાવ – tod/ asked

listened

સંયોજક – હકાર – to + મૂ.ક્રિ. નકાર – not to+ મૂ.ક્રિ

અન્ય શબ્દો

    

વિનંતી સૂચક શબ્દો  Please, Kindly દૂર કરવા.

Example:    

The teacher said to the pupils, “Open your books.”

- The teacher instructed the pupils to open their books.

The officer said to the clerk, “Don’t go till 6 o’clock”.

  - The officer ordered the clerk not to go till 6 o’clock”.

    LET વાળા વાક્યો -

(A) Let : for permission (પરવાનગીનો ભાવ)

e.g. Let me go home (મને ઘરે જવા દો.)

Speaker + Requested + Listener To (હકાર) / Not to (નકાર) +  ક્રિયાપાદનું to  વગરનું મૂ. ક્રિ.

(B) Let : for Proposal. (દરખાસ્ત કે સૂચનનો ભાવ )

e.g. Let’s go to see the science fair. (ચાલો વિજ્ઞાન મેળો જોવા જઇએ)

Speaker + Proposed to ( દરખાસ્ત )/  Suggested to (સૂચન ) + Listener + That + (They/We)  કર્તા + should + મૂ. ક્રિ.+ અન્ય શબ્દો.

Ex. (A) Kamal said to Kreema, “Let me finish my work”.

 Kamal requested Kreema to let him finish his work.

(C) Viraj said to Zeel, “ Let’s visit the Taj Mahal.”

   Viraj proposed to Zeel that they should visit the Taj Mahal.

Note :- બોલનાર – સાભંળનાર બંને ત્રી. પુ. માં હોયતો – They should – મુકવામાં આવે છે.

(4) EXCLAMATORY SENTENCES (ઉદગાર વાક્યો )

- વાક્ય પ્રસંશા, આનંદ, દુખ, ગુસ્સો વગેરેનો ભાવ દર્શાવે છે.

_ વાક્યની શરૂયાત મોટેભાગે  What કે  How થી થતી હોય છે.

_ ઉદગાર વાક્યનું વિધાન વાક્યમાં રૂપાંતર -

         e.g. What a nice picture! _  It is a very nice picture.

              How dirty! _     It is very dirty.

_ વાક્યમાંથી  Wow! (પ્રસંશા, વખાણ), Hurrah (આનદં ), Alas! (દુઃખ), Ah! Oh! (આશ્ચર્ય ,નવાઇ), Bravo! (પ્રસંશા) જેવા શબ્દો દૂર કરવા.

Speaker

R.V. exclaimed

પ્રસંશા – with praise વખાણ – with admire આનંદ, સુખ – with joy/delight દુઃખ, દિલગીરી – with sorrow/sad ઘૃણા, નફરત – with dislike/disgust આશ્ચર્ય, નવાઈ – with surprise દયા, સહાનુભૂતિ – with pity/sympathy પ્રેમ, લાગણી – with love

To listner

that

ઉદગાર વાક્યનું સાદું વાક્ય

Ex. _ I said to Mohan, “What a beautiful pen it is!”

I exclaimed with praise to Mohan that it was a very beautiful pen.

_ The boys said, “Hurrah! Our team won the match”.

The boys exclaimed with joy that their team had won the match.

(5) OPTATIVE SENTENCES : (શુભેચ્છાદર્શક વાક્યો)

_ વાક્ય શુભેચ્છા, અભિનંદન, આભાર, પ્રાર્થના, આશ્વાસન,કે દિલાસો વ્યક્ત કરે  છે.

Speaker

Wished – શુભેચ્છા prayed – પ્રાર્થના, દિલાસો Thanked – આભાર congratulated – અભિનંદન

listner

that

વિધાનવાક્ય + અન્ય શબ્દો

Ex. _ On my birthday my uncle said to me, “May you live long”.

On my birthday my uncle wished me that I might live long.

_ An old man said to me, “Thank you very much”.

An old man thanked me very much.

DIALOGUE / CONVERSATION નું   INDIRECT SPEECH રૂપાંતર :-

_ નિયમોનુસાર સળંગ ફકરારૂપે લખવું.

_ R.S. ના વાક્યો જોડવા. જરૂર પડે તો  ‘So’, ‘and’ નો ઉપયોગ કરવો.

_ પ્રશ્ન વાક્યના જવાબ રૂપે વિધાન વાક્ય  હોયતો replied. (R.V.)

_ જવાબમાં ‘yes’ કે  ‘No’ હોય તો દૂર કરી  R.V. અનુક્રમે

-replied positively to …. કે replied negatively to …સાંભળનાર

_Yes – No ના રૂપે ટૂંકા સંવાદ હોય તો દૂર કરી પ્રશ્નવાક્યને આધારે   R.S. પુરા વાક્યમાં.

_ એક જવ્યક્તિ બીજીવાર પ્રશ્ન પૂછે તો  again asked અને જવાબ આપે તો again replied

_ એક જ R. Speech ના બે વિધાન વાક્યો  – and added that થી જોડવા.

_ માનવાચક શબ્દો  sir, Majesty કે  Madam દૂર કરી  – told / replied with respect તેમજ પ્રેમથી  ઉચ્ચારેલ શબ્દ

 Dear દૂર કરી  told lovingly.

_ O.K., Well શબ્દો દૂર કરી  agreed with તેમજ sorry શબ્દ દૂર કરી  apologized – મુકો.

_ સાંભળનાર કર્તાને સંબોધન આપીને કંઇ કહેવામાં આવે તો – addressed… મુકો

_ વાક્યના વધારાના તરીકે  and, but  વગેરે હોય તો દૂર કરવા.

_ વાક્યના ભાવાર્થ પ્રમાણે કેટલાક વધુ શબ્દોનો ઉપયોગ કરી શકાય જેમ કે  આમંત્રણ આપવા -invited, માહિતી આપવા -  informed, ખાતરી કરાવવા- reassured, જાહેરાત કરવા  - announced, પુછપરછ કરવા- inquired, યાદ અપાવવા- reminded, આજીજી કરવા- begged વગેરે.

 બોર્ડના  પ્રશ્નપત્રોમાં પૂછાયેલાપ્રશ્નો   મહાવરા માટે ઉપયોગીથશે.

1. March – 2011

Mother :  What are you doing now ?

Keta :    I am watching serial on T.V.

Mother :           Don’t waste time in watching T.V. serial. You are in S.S.C. class.

Keta  :  Sorry, Mummy, I want to relax.

Ans: The mother asked Keta what she was doing then.

Keta replied her mother that she was watching serial on T.V.

The mother advised her not to waste time in watching T.V. serial and added that she was in S.S.C. class.

Keta told her mother sorry and added that she wanted to relax.

2. March – 2012

Vatsal :             Where are you going ?

Nirav : I am going to play.

Vatsal :             Let’s go to the library.

Nirav : What a wonderful idea !

Ans: Vatsal asked Nirav where he was going.

Nirav replied him that he was going to play.

Vatsal suggested him that they should go to the library.

Nirav exclaimed with joy to him that it was a very wonderful idea.

3. July – 2012

Pappu :             Hello, uncle! Good morning. How are you? Glad to meet you.

Natukaka :  Hey, naughty boy, what are you doing here? Where are your parents?

Pappu :             They are at home.

Natukaka : It is already noon. Are you not hungry? I will bring some food for you.

Ans: Pappu wished his uncle good morning and asked how he was and also told him that he felt glad to meet him.

Natukaka addressed Pappu as a naughty boy and asked him what he was doing there and also asked him where his paents were.

Pappu told him that they were at home.

Natukaka told him that it was already noon and asked if he was not hungry and added that he would bring some food for him.

4. March – 2013

The King :        What are you doing here ? Didn’t you go home ?

The beggar :     Sir, I have lost a rupee. I have been searching for it since morning.

The King :        You are a very greedy fellow.

Ans: The king asked the beggar what he was doing there and also asked if he didn’t go home.

The beggar replied with respect that he had lost a rupee and added that he had been searching for it since morning.

The king told him that he was a very greedy fellow.

5. JULY - 2013

Raju : What are you reading here in this magazine now?

Ramlla: Please don't disturb me while I am reading.

Raju : What a curious reader you are! Will you tell me about It?

Ramila: O.K. I will tell you everything after reading it.

Ans. Raju asked Ramila what she was reading there in that magazine then.

Ramila requested him not to disturb him while she was reading.

Raju exclaimed admiringly that she was a very curious reader.  He requested her to tell him about it.

Ramila agreed to it and promised him that she would tell him everything after reading it.

6. MARCH - 2014

Rakesh : I want to give you a nice gift today.

Meenal : Are you really thinking so ?

Rakesh: Let's visit the 'Suhag Gift Articles' for the gift of your choice.

Meenal : How kind you are!

Ans. Rakesh told Meenal that he wanted to give her a nice gift that day.

Meenal asked Rakesh (doubtfully) if he was really thinking so (it).

Rakesh proposed to her that they should visit 'Suhag Gift Articles' for the gift of her choice.

Meenal admired Rakesh saying that he was very/really kind.

7. JULY- 2014

Visitor : How beautiful the Taj looks !

Guide: We are proud of this historical monument.

Visitor : Who built this wonder of the world?

Guide : Shahjehan, the great emperor.

Ans. Visitor exclaimed with joy that Taj looks really beautiful. 

The guide told the visitor that they are proud of that historical monument.

The visitor inquired who had built that wonder of the science.

The guide told him that Shahjahan, the great emperor had built it.

8. MARCH - 2015

Lal : Will you read out this letter to me, please?

Khan : Who is it from?

Lal : I don't know. The postman has just given it to me.

Ans. Lal requested Khan to read out that letter to him.

Khan asked Lal who it was from.

Lal told Khan that he didn’t know and added that the postman had then given it to him.